Een raadselachtige naam, het Vierde Gesticht. Maar niet voor de bewoners van de drie gestichten, die na hun overlijden onvermijdelijk op ‘Het Vierde’ belandden: een ironische benaming voor de begraafplaats van Veenhuizen. Een historische plek aan de rand van bos en veld, waar zowel verpleegden als personeelsleden begraven liggen.
In de kolonietijd werden de verpleegden anoniem ter aarde besteld. Onder het grote grasveld waarop slechts een boom prijkt, liggen meer dan tienduizend mensen begraven in rijen en lagen. Iedere overledene kreeg zijn eigen graf. Later kregen overledenen wel een herdenkingsteken. De strakke hiërarchie uit de tijd dat het Rijk de kolonie had overgenomen is ook op de begraafplaats goed te zien. Personeel en verpleegden, katholiek en protestant – elk heeft zijn eigen rustplaats.
Het Vierde is een plek die aanzet tot ronddwalen en mijmeren. Klimop kronkelt weelderig langs smeedijzeren grafhekjes, sommige graven zijn versierd met fraaie zinken graftrommels. Even verderop staan talloze witte kruisen. Er is zelfs een apart vak voor Belgische vluchtelingen uit de Eerste Wereldoorlog.
De begraafplaats ligt aan de Eikenlaan, pal naast een negentiende-eeuws sterrebos. De paden vormden ooit een ster en zijn nog grotendeels bewaard gebleven.